Koniec roku 1918 był okresem niepokojów społeczno-ekonomicznych w Malborku i okolicach. Doszło wówczas także do aktywizacji miejscowych środowisk polskich. W listopadzie powstał Komitet Wyborczy mający przygotować wybory do polskiego sejmu dzielnicowego. Jego prezesem został znany działacz polityczny, społeczny i oświatowy, współzałożyciel Banku Ludowego w Sztumie, Witold Donimirski (1874-1939) z Czernina. W grudniu w Sztumie powołano Powiatową Polską Radę Ludową, którą kierował delegat na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, hrabia Stanisław Sierakowski (1881-1939) z Waplewa. Rok później, we wrześniu 1919 r. w Malborku założono komitet do spraw polskich obejmujący teren całego powiatu. Na jego czele stanęli: dentysta Małecki, właściciel drogerii Herter (sekretarz), piekarz Lulkiewicz (skarbnik) i urzędnik pocztowy Kowalski.
Na początku lutego 1920 r. w Malborku powstał Powiatowy Komitet Plebiscytowy, złożony w większości z osób przybyłych z Wielkopolski, gdzie aktywną akcję werbunkową prowadziła tamtejsza Naczelna Rada Ludowa. Komitetem, ulokowanym w niewielkim biurze przy staromiejskiej uliczce Kratzhammer 5, kierował komisarz Jan Paluszkiewicz (1888-1955), organizator Rady Żołnierskiej w Grudziądzu, powstaniec wielkopolski, jeden ze zdobywców niemieckiego lotniska wojskowego w Ławicy pod Poznaniem. Jego zastępcą był także Wielkopolanin, kolejny bohater spod Ławicy, Ignacy Górzyński (1894-1978). Działem edukacji, kursami języka polskiego, biblioteką zajmował się Jan Ignacy Cieślak (1899-1986), propagandą panowie Majewski, Samulewicz, Herter, Ziółkowski, Trawiński, Grobelny, kolportażem gazet i ulotek Wojciechowski i Jaskólski. Niebawem powołano też Polską Radą Ludową mającą na celu reprezentowanie ludności polskiej wobec władz. Na jej czele stanął Antoni Kulecki, członek Towarzystwa „Sokół” w Kalwie, współwłaściciel malborskiej firmy „Fabryka wozów braci Kuleckich”.
