
W Artykułach 96-98 części „E”, punktach 1 – 5 Traktatu Wersalskiego zawarte zostały uregulowania mówiące o funkcjonowaniu poczty na obszarze plebiscytowym Prus Zachodnich i powiatu kwidzyńskiego. Stwierdzono tam, że drukiem znaczków dla tego obszaru zajmie się Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa (Commision Interallie de Gouvernament et de Plebiscite de Marienwerder). Postanowiono, że w okresie funkcjonowania „obszaru plebiscytowego, w dniach 18 lutego do 13 marca 1920 roku, moc obiegową będą miały znaczki Rzeszy Niemieckiej. Od 14 marca zaś będą one stopniowo zastępowane znaczkami wydrukowanymi we Włoszech w drukarni mediolańskiej Coen &Co. Nominały znaczków dostosowano do obowiązującej w Rzeszy taryfy pocztowej, nakłady oparto na analizie rynku oraz przewidywanym zapotrzebowaniu na znaczki. Okazało się jednak, że znaczne ilości wydrukowanych znaczków zostały wykupione przez kupców oraz spekulantów filatelistycznych liczących na zainteresowanie i zyski finansowe. Doprowadzili oni do konieczności wprowadzenia na rynek pocztowy znaczków prowizorycznych, przedrukowywanych w drukarni kwidzyńskiej w oparciu o znaczki Rzeszy niemieckiej. W sumie były to cztery wydania wprowadzane na rynek pomiędzy końcem marca a połową lipca 1920 roku. 11 lipca, w dniu plebiscytu, wprowadzono na rynek pocztowy „II wydanie mediolańskie” o odmiennych od pierwszego napisach. Znaczki były w obiegu do 12 września 1920 roku. Od dnia 13 września w urzędach pocztowych miano stosować znaczki krajów zwycięskich. Po tej dacie zapasy znaczków zgromadzone w urzędach pocztowych miały być wykorzystywane do wewnętrznych działań pocztowych. Najpóźniejsze znane zastosowanie znaczków plebiscytowych to dzień 11 października 1920 roku w Malborku (znaczki te naklejono na pokwitowaniu nadania paczki).
Reasumując – w okresie od 14 marca do 12 września istniał na terenach plebiscytowych obowiązek stosowania znaczków wydań „plebiscytowych”. Zdarzały się jednak przypadki – spowodowane brakiem odpowiednich nominałów w okienkach pocztowych – stosowania znaczków Rzeszy Niemieckiej. Poczta takie odstępstwa akceptowała i uznawała przesyłki za właściwie opłacane. Należą one jednak do rzadkości.
Urzędy pocztowe w okresie około-plebiscytowym świadczyły wszystkie przewidziane przepisami usługi. Do kasowania znaczków stosowano wcześniej wytworzone przez Pocztę Rzeszy kasowniki. Dla unieważniania znaczków o wysokich nominałach (powyżej 1 marki) zalecano używanie niemych korkowych „stempli zamazujących”. Używano ich do opracowywania w szczególności przekazów paczkowych z opłatami o wysokich nominałach; nie stosowano tych stempli na listach. Istniały na obszarze plebiscytowym stałe urzędy oraz agencje pocztowe. Poza nimi można było ekspediować przesyłki (druki, kartki pocztowe, listy oraz paczki) w ruchomych urzędach czyli ambulansach kolejowych. Przesyłki wysyłane do krajów ościennych poddawane były – już poza granicami obszarów plebiscytowych – cenzurze wojskowej lub cywilnej. Uwidaczniane to było poprzez instytucje cenzurujące za pomocą stosownych ostemplowań informacyjnych.
Fotografie:
1. List wysłany 19 maja 1920 roku z Kwidzyna do Berna przez Międzysojuszniczą Komisję Plebiscytową (Commision Interallie de Gouvernament et de Plebiscite de Marienwerder
2. Kartka pocztowa wysłana z Kwidzyna do Włoch w okresie przed wprowadzeniem znaczków plebiscytowych, opłacona znaczkiem Rzeszy Niemieckiej
3. List polecony nadany w Starym Polu dnia 5 czerwca 1920 roku, ofrankowany znaczkami tzw. „I wydania mediolańskiego”
4. Polecony list miejscowy nadany w Iławie w dniu 25 maja 1920 roku z mieszaną frankaturą znaczkami pierwszego wydania mediolańskiego oraz pierwszego przedruku kwidzyńskiego
5. List polecony nadany w Ryjewie 4 września 1920 roku, ofrankowany znaczkami drugiego wydania przedrukowego
6. Pobraniowy list polecony z Prabut do Królewca wysłany 20 sierpnia 1920 roku i ofrankowany znaczkami drugiego wydania mediolańskiego
7. List ekspresowy do Chemnitz w Rzeszy Niemieckiej ze znaczkami skasowanymi 15 lipca 1920 roku w ambulansie kolejowym kursującym na trasie Toruń – Malbork
8. Kartka pocztowa skierowana do Grudziądza i wrzucona do ambulansu Malbork – Toruń, ocenzurowana w Grudziądzu przez cenzora posiadającego identyfikator nr 12
9. Dowód nadania paczki z Malborka do Dzierzgonia z dnia 28 września 1920 roku z użytym wycofanym już z obiegu znaczkiem plebiscytowym z pierwszego wydania mediolańskiego







